Οι ελεύθερες ρίζες είναι χημικές ενώσεις, οι οποίες είναι πολύ δραστικές και ασταθείς, λόγω του «ασύζευκτου» ηλεκτρονίου που διαθέτουν.
Ελεύθερες ρίζες δημιουργούνται συνέχεια μέσα στο σώμα μας σαν παράπλευρα προϊόντα του μεταβολισμού. Περιέχουν κυρίως άτομα οξυγόνου και οξειδώνουν τα λιπίδια τα οποία φτιάχνουν τις κυτταρικές μεμβράνες. Αυτή η οξείδωση αλλάζει τη δομή των λιπιδίων και έτσι αλλοιώνεται η λειτουργία των μεμβρανών. Οι ελεύθερες ρίζες λοιπόν, αποτελούν μέρος του αμυντικού μας μηχανισμού αφού μπορούν να καταστρέφουν τις κυτταρικές μεμβράνες των βλαβερών βακτηρίων και έτσι να τα εξολοθρεύουν. Το πρόβλημα υπάρχει όταν πλεονάζουν και δεν απομακρύνονται. Τότε αυτές επιτίθενται όχι μόνο στα βακτήρια αλλά και στα υγιή κύτταρα προκαλώντας βλάβες στις μεμβράνες τους. Έτσι οι ελαττωματικές μεμβράνες δεν μπορούν να προστατεύσουν τα κύτταρα και υποβαθμίζουν τις λειτουργίες τους.
Η επίδραση των ελεύθερων ριζών στην υγεία
Οι ελεύθερες ρίζες βλάπτουν και μεταλλάσσουν το DNA, αυξάνοντας τον κίνδυνο δημιουργίας καρκινοειδών κυττάρων. Μετατρέπουν ορισμένες χημικές ουσίες σε ενεργούς καρκινογόνους παράγοντες, ενώ απενεργοποιούν και διασπούν πρωτεΐνες. Όταν το DNA και το RNA χτυπηθούν από τις ελεύθερες ρίζες, προκαλούνται μεταλλάξεις και καρκίνος.
Οι ελεύθερες ρίζες ως βασικός παράγοντας γήρανσης
Οι ελεύθερες ρίζες αποτελούν έναν από τους βασικούς παράγοντες της γήρανσης. Επιδρούν καταστροφικά και προκαλούν οξειδώσεις στα κυτταρικά τοιχώματα και στις λιπιδικές μεμβράνες των κυττάρων του δέρματος. Εξαιτίας της δράσης των ελευθέρων ριζών καταστρέφεται το κολλαγόνο και η ελαστίνη με αποτέλεσμα το δέρμα να χάνει σε σφριγηλότητα και ελαστικότητα, γεγονός που οδηγεί στην εμφάνιση ρυτίδων. Σε φυσιολογικές συνθήκες υπάρχει στον οργανισμό μια προστασία από τις ελεύθερες ρίζες, όπως αυτή που προσφέρουν ορισμένα ένζυμα και διάφορα αντιοξειδωτικά μόρια.
Xρησιμότητα των αντιοξειδωτικών
Τα αντιοξειδωτικά είναι ουσίες που παρεμποδίζουν ή τουλάχιστον επιβραδύνουν την αντίδραση της οξείδωσης.
Έχει αποδειχθεί ύστερα από επιστημονικές μελέτες, ότι η εξωτερική τοπική εφαρμογή αντιοξειδωτικών συστατικών στο δέρμα βοηθά στην προστασία από τις ελεύθερες ρίζες εμφανίζοντας έτσι, αντιγηραντική δράση. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο στα καλλυντικά σκευάσματα, τα τελευταία χρόνια, προσθέτονται αντιοξειδωτικά συστατικά, κυρίως φυτικής προέλευσης, πέρα από την αντιμετώπιση του προβλήματος της τάγγισης και της αλλοίωσης των συστατικών τους. Εκτός από την προσθήκη αντιοξειδωτικών βιταμινών, χρησιμοποιούνται και μια σειρά από εκχυλίσματα και αλλά συστατικά.
Τα σημαντικότερα αντιοξειδωτικά
Ένα από τα καλύτερα αντιοξειδωτικά είναι το εκχύλισμα από την κόκκινη άμπελο καθώς περιέχει αντιοξειδωτικές πολυφαινόλες.
Άλλες πηγές αντιοξειδωτικών συστατικών είναι, το πράσινο τσάι, το άσπρο τσάι, η ελιά (τα φύλλα του Δέντρου), το ρόδι, εκχύλισμα ντομάτας (λυκοπένιο) και άλλοι καρποί ή φυτά.
Επίσης συχνά χρησιμοποιούνται:
- Ρετινόλη: Πρόκειται για συστατικό της βιταμίνης Α. Αποτελεί το πιο συχνό αντιοξειδωτικό που περιέχουν οι κρέμες.
- Συνένζυμο Q10: Είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό που προστατεύει τα κύτταρα του οργανισμού μας από την οξείδωση από τις ελεύθερες ρίζες. Έχει την εκπληκτική ικανότητα να εξουδετερώνει αυτά τα εχθρικά για την υγεία μας συστατικά, και συγχρόνως να σταθεροποιεί τις μεμβράνες των κυττάρων, πριν αυτά προλάβουν να εισβάλλουν και να βλάψουν τις χρήσιμες ουσίες του οργανισμού μας και να απειλήσουν την κατάσταση της υγείας μας.
- Αποστάγματα τσαγιού: Το πράσινο και το μαύρο τσάι περιέχουν ουσίες με αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
